Նորություններ

Ի՞նչ հիվանդություն է հալուքս վալգուսը

Հալուքս վալգուսը հիվանդություն է, որի ժամանակ ոտնաթաթի առաջին մատը ծռվում է և շեղվում դեպի մյուս մատները:
Ժողովրդական լեզվով դրանց հաճախ կոճեր են անվանում:

Որո՞նք են հիվանդության պատճառները և դրան նպաստող հիվանդություններն ու գործոնները:

Այս հիվանդության պատճառը ճնշող մեծամասնության դեպքերում մնում է անհայտ: Քիչ դեպքերում պատճառ են հանդիսանում ռևմատիկ հիվանդությունները`ռևմատոիդ պոլիարթրիտը, երբ ախտահարվում են հոդի թաղանթները և աճառները, կամ գլխուղեղի կաթվածը, որի արդյունքում մկանային սպազմ է առաջանում:

Կան նաև այլ նպաստող գործոններ՝մարմնի ծանր քաշը, ծանրաբեռնված աշխատանքը, նեղ, բարձրակրունկ կոշիկները և այլն, չնայած հիվանդությունը գրեթե նույնքան հաճախությամբ հանդիպում է նաև ոտաբոբիկ ցեղերի մոտ:

Ինչպե՞ս է հիվանդությունը զարգանում:

Որոշ դեպքերում շեղված ոսկրի գլխային հատվածը լինում է ցցված ու ավելի խոշոր, քան կա իրականում և գերաճի տպավորություն է թողնում, թեև, հատկապես մեծահասակ կանանց մոտ, միաժամանակ իսկապես նաև գերաճ է լինում:

Հաճախ առաջին մատը թեքվելով՝ ճնշում է նաև երկրորդ մատին և նրան նույնպես շեղում, ապա`երրորդին և այլն:

Հալուքս վալգուսը դժվարացնում է կոշիկ կրելը, ոտնաթաթի առաջին հատվածը լայնանում է և, քանի որ առաջին մատի հոդի աշխատանքը խախտված է, աստիճանաբար ցավեր են սկսվում և զարգանում է աճառների մաշվածություն՝ արթրոզ:
Ծանրաբեռնված աշխատանքը, նեղ կոշիկներ կրելն արագացնում են գործընթացը:

Հիվանդության բարդությունները

Ցավոք, hallux valgus-ն ունի սկիզբ, բայց չունի վերջ՝ գործընթացը միայն դեպի վատն է ընթանում:

Շատ ժամանակ երիտասարդ կանանց մոտ հարթաթաթությունը զուգակցվում է հալուքս վալգուսի հետ, թեև առայժմ վիճելի հարց է`արդյո՞ք հարթաթաթությունը նպաստում է առաջին մատի ծռվածությա՞նը, թե՞ դա զուգադիպություն է:

Ովքե՞ր են առավել հակված այս հիվանդությանը:

90 տոկոսից ավելի դեպքերում այս երևույթն արտահայտված է ակտիվ կանանց մոտ՝ 30-50 տարեկանում: Տղամարդկանց մոտ լինում է հազվադեպ, իսկ առկայության դեպքում այն թեթև է արտահատված  և հեշտ է այդ խնդրի հետ ՛՛ապրել՛՛: Դրան նպաստում է նաև այն, որ տղամարդկանց կոշիկները կանացի կոշիկներից ավելի ազատ ու լայն են:

Այս հիվանդությունը նույն հաճախականությամբ է հանդիպում և՛ զարգացած, և՛ հետամնաց երկրներում:

Ինչպե՞ս ախտորոշել:

Ախտորոշումը կատարվում է արտաքին զննումով և հաստատվում է ռենտգեն հետազոտությամբ: Ռենտգենն անհրաժեշտ է նաև վիրահատական ռազմավարությունը որոշելու համար:

Որո՞նք են բուժման մեթոդները

Բուժումը միայն վիրահատական է, որևէ այլ արդյունավետ բուժում չկա: Ֆիքսատորների օգտագործման արդյունավետությունը ժամանակավոր  է, որովհետև դրանք չկրելուց հետո մատները կրկին վերադառնում են նախկին դիրքին:

Վիրահատության 100-ից ավելի տարբերակներ կան: Տարբեր երկրներում, տարբեր բժիշկներ տարբեր մոտեցումներ են նախընտրում: Բայց վիրահատության հիմնական ընթացքը նույնն է՝  շեղումները շտկվում են, գերաճը տաշվում է և ապա ջլերը, կապաններն են կարգավորվում:

Հալուքս վալգուսի ժամանակ վիրահատությունը կոսմետիկ վիրահատություն չէ, գեղեցկության համար չէ. Ցուցումներում  գեղեցկությունը վերջին տեղում է: Այստեղ կարևորը ֆունկցիայի վերականգնումն է: Վիրահատության օգնությամբ այս հիվանդությունը շտկելը նաև կանխում է արթրոզը:

Վիրահատությունից հետո դեռ 6-8 շաբաթ տևում է ուղղված ոսկրերի կպչելու պրոցեսը: Մոտավորապես 2-3 ամիս հետո արդեն կարելի է  ակտիվ կյանքի անցնել:

Վիրահատությունից հետո լինո՞ւմ են բարդություններ:

Վիրահատության բարդություններից է այդ խնդրի կրկնությունը` 5-10 տոկոս դեպքերում:

Գուրգեն Բախտամյան,
«Իզմիրլյան» բժշկական կենտրոնի բժիշկ օրթոպեդ-վնասվածքաբան, ոտնաթաթի և սրունք-թաթային հոդի վիրաբույժ